FRANCHİSE SİSTEMİ NEDİR ?

Franchise, bir sistem ve markanın imtiyaz hakkı sahibinin, belirli süre, koşul ve sınırlar içinde, işin yönetim ve organizasyonuna ilişkin sürekli disiplin ve destek sağlayarak, belirli bir bedel karşılığında, bağımsız yatırımcılara sistem ve markasını kullandırmasına dayanan, uzun vadeli ve sürekli bir iş ilişkisidir

Yukarıdaki kısa tanımdan kolayca çıkarılacağı gibi, franchise sisteminin üç ana unsuru vardır:

a) Marka: Franchise vermek için öncelikle ortada başarılı çalışan bir marka, denenmiş bir sistem, tanınmış bir sistem olmalıdır. Ancak başarısı kanıtlanmış bir marka başkalarına satılabilir. Bireysel yatırımcı, ancak kendi olanakları ile kazanacağından daha fazla kazanacağına, daha verimli çalışacağına, daha başarılı ve kalıcı olacağına inanırsa böyle bir ilişkiye girmek ister. Hiç kimse, kendi başına becerebileceğinden daha az para kazanmak için başkasının bayiliğini başkasının markası için çalışmaz.

b) Destek: Franchise işinde, katı disiplin kuralları geçerlidir. Taraflar aralarında uzun süreli bir anlaşma yaparlar. Sistemin uygulama esasları net olarak belirlenmiştir. İşi başarıya götüren çalışma kuralları kesin olarak tanımlanmıştır. Aynı markayı taşıyan her işletmede standart ürün ve hizmet sunulur. Hizmet kalitesini sağlamak için başlangıçta ve sonrasında çalışanlara ve yatırımcılara sürekli eğitim verilir. İşletme süresince sıkı bir denetim uygulanır.

c) Bedel: Yapılan işi “franchise” olarak adlandırmak için, franchise verenin, franchise alan yatırımcıdan bir bedel alması şarttır. Franchise vermek bir anlamda “sistem / marka satmak” olarak da adlandırılabilir. Dolayısıyla satılan marka veya sistem para etmelidir. Eğer franchise veren girişimci bunun karşılığında hiçbir bedel talep etmiyorsa, “sistem satmıyor” demektir. Bu durumda franchise sisteminin gereği olan çalışmayı yapması ve desteği vermesi de beklenemez. Yok eğer franchise sistemini kendi ürettiği bir malı pazarlamak için kullanıyorsa ve söz konusu destekleri ürün fiyatı içindeki karından finanse ediyorsa, fiyatını haksız yükseltiyor demektir. Franchise, esasen bir “pazarlama” yöntemidir. Yalnız burada pazarlanan bir ürün veya hizmet değil, bir sistemdir. Yani yatırımcılara “hazır iş” satılmaktadır.